Bazen insanlar tam bir şey söyleyecekken unutuverir ve ardından hemen, “Tam da dilimin ucunda!” der. Bu neden yaşanır hiç düşündünüz mü? İşte ayrıntılar…
Kelimelerin dilin ucunda olup da hatırlanmaması haline Letojalika deniyor. Yani bir isim aklınıza geliyor ama bir türlü hatırlayamıyorsunuz. Yani dilinizin ucunda ama o isim bir türlü aklınıza gelmiyor. Hatta kimileri bu durum için, “Ben artık sabaha kadar uyuyamam” bile diyebiliyor…
Letojalika, beyin ve hafıza ile ilgili birçok terim gibi Latin kökenli. Lethe, unutkanlık, logos kelime anlamına geliyor. Yunan mitolojisinde ise Lethe aynı zamanda ölü ruhların dünyadaki anılarını unutmak için içtiği öteki dünyadaki bir nehrin ismi…
Kelime, 20. yüzyıl başlarında Psikoterapist Carl Jung’a atfediliyor. Fakat kayıtlara ilk geçişi 1915 yılı. Amerikan Resimli Tıp Sözlüğünde yayımlanmış. Sözlükteki anlamı: Kelimeyi hatırlamama durumu.
Kelimeleri ya da sözleri bir anda unutma beyinde hafızanın nasıl işlediğini anlamak açısından büyük önem taşır. Beyin bilgisayar gibi çalışmıyor. Yani tek bir tuşa basınca beyin hemen hatırlamıyor. Psikolog Tom Statford, bu konuyla ilgili şu açıklamayı yapıyor:
” Hafızanın işleyişi çok ilginç, yeni bazı bilgileri hatırlamak için önemli olan onlarla ne kadar bağlantı kurduğumuz değil, onları ne kadar çok hatırlamak istediğimizdir. “
İnsanın kendi kelime haznesindeki kelimeleri anında hatırlaması güçtür. Olgun bir insanın konuşma ve yazmada 50 bin kelimeyi hafızasında tutabiliyor. Ancak kelime sayısı elbette bu sayıdan daha fazla. İşte dilimizin ucunda olup da hatırlanmayan kelimelerin önemli bir kısmı bu aktif olmayan kelimelerden ibaret. Fazla kullanılmayan kelimeleri unutmak buna açıklık getiriyor. Bunun nedeni hafızanın bağlantı kurma yoluyla işlemesi ve birbiriyle ilişkili bilgi modellerinden oluşması. Yani beyinde depolanan fakat kullanılmayan binlerce kelime unutuluyor. İşte buna Letolojika, deniliyor.
